संपूर्ण जगभरात कोव्हीड 19 विरोधातील लढाई जागरूकतेने लढली जात असताना संसर्गातून पसरणारा कोरोना विषाणूचा प्रसार रोखण्यासाठी सर्व पातळीवर प्रयत्न करण्यात येत आहेत. यामध्ये कोरोनावर हमखास उपाय सापडून त्यावर संपूर्ण नियंत्रण येईपर्यंत नागरिकांनीही आपल्या दैनंदिन जीवनशैलीमध्ये बदल करणे महत्वाचे आहे. नियमित मास्कचा उपयोग करणे, सुरक्षित 0अंतर राखणे, साबणाने स्वच्छ हात धुणे, सॅनिटाझरचा वापर करून निर्जंतुकीकरण करणे अशा सवयी जपत आपल्या वैयक्तिक, कौटुंबिक तसेच सार्वजनिक आयुष्यात नवीन बदलांचा अवलंब करणे आवश्यक झाले आहे. कोरोनावर प्रभावी नियंत्रण मिळविण्यासाठी व्यक्तिगत काळजी घेतानाच स्वयंशिस्तीचा अंगिकार करून आपल्या कुटुंबाचीही काळजी घेणे तितकेच महत्वाचे आहे.

      याकरिता मुख्यमंत्री ना.श्री. उध्दव बाळासाहेब ठाकरे यांच्या मार्गदर्शनानुसार, दि. 15 सप्टेंबर 2020 पासून 'माझे कुटुंब, माझी जबाबदारी' ही मोहीम राज्यभरात राबविण्यात येत असल्याचे महाराष्ट्र शासनामार्फत जाहीर करण्यात आलेले आहे. नवी मुंबई महानगरपालिका क्षेत्रातही या मोहिमेची प्रभावी अंमलबजावणी सर्व नवी मुंबईकर नागरिकांसह, विविध क्षेत्रात कार्यरत असणा-या स्वयंसेवी संस्था, मंडळे, लोकप्रतिनिधीच्या सहकार्याने करण्यात येत आहे. या मोहिमेव्दारे प्रभावी कोव्हीड नियंत्रणासाठी स्वयंशिस्तीच्या नवीन जीवनशैलीचा अवलंब करण्यास अधिकाधिक व्यक्तींना प्रेरित करणे व कोव्हिड नियंत्रणासाठी आरोग्य शिक्षण साधणे हे मुख्य उद्दिष्ट आहे, अशी माहिती नवी मुंबई महानगरपालिका आयुक्त श्री. अभिजीत बांगर यांनी दिली आहे.

      या मोहिमेअंतर्गत नवी मुंबई महानगरपालिकेमार्फत नियुक्त केलेले स्वयंसेवक हे महानगरपालिका क्षेत्रातील प्रत्येक कुटुंबापर्यंत पोहोचून म्हणजेच घरोघरी जाऊन नागरिकांचे शारीरिक तापमान आणि ऑक्सिजन पातळी तपासणार आहेत. मोठ्या सहकारी गृहनिर्माण संस्था आपल्या आवारातील सोसायट्यांमध्ये स्वयंसेवक नेमून या कामास हातभार लावतील. सन्माननीय लोकप्रतिनिधी व इतर समाजसेवी संस्था या मोहिमेच्या व्यापक प्रसिध्दी व अनुषंगिक बाबींसाठी सहकार्य करतील.

        त्याचप्रमाणे या मोहिमे अंतर्गत नागरिकांना आरोग्य शिक्षणासह महत्वाचे आरोग्य संदेश देणे, 'कोव्हीड 19'चे संशयित रुग्ण शोधणे, उपचारासाठी संदर्भ सेवा देणे यासारख्या बाबींकडे विशेष लक्ष दिले जाणार आहे. मधुमेह, हृदयविकार, मूत्रपिंड (किडनी) विकार, लठ्ठपणा यासारखे आजार असणाऱ्या व्यक्तींना शोधून काढणे व उपचारासाठी संदर्भ सेवा या बाबींचाही या मोहिमेत समावेश असणार आहे.

      मोहिमेचा पहिला टप्पा हा 15 सप्टेंबर ते 10 ऑक्टोबर दरम्यान, तर दुसरा टप्पा हा 14 ऑक्टोबर ते 24 ऑक्टोबर या कालावधीत राबविण्यात येणार आहे. यानुसार मोहिमेच्या एकूण कालावधी दरम्यान साधारणपणे दोन वेळा या स्वयंसेवकांमार्फत प्रत्येक कुटुंबाला भेटी दिल्या जातील.

      कुटुंब म्हणून आवश्यक असलेली काळजी घरातील सर्व सदस्यांनी घ्यावी तसेच कोरोनापासून बचावासाठी आवश्यक असलेली पथ्ये पाळताना अनवधानाने चूक होत असल्यास ती एकमेकांच्या निदर्शनास आणून द्यावी हा देखील यामधील एक महत्वाचा भाग आहे. 

      या मोहिमेदरम्यान नागरिकांना कोव्हीड नियंत्रणासाठी सकारात्मक परिणाम साध्य करणाऱ्या महत्त्वाच्या मुद्दयांची माहिती देण्यात येणार आहे. या मोहिमे अंतर्गत वैयक्तिक, कौटुंबिक तसेच सार्वजनिक जीवनात प्रतिबंधात्मक खबरदारी घेण्याबाबत परिणामकारक अशी अत्यंत आवश्यक त्रिसूत्री पुढीलप्रमाणे आहे :

(1) नागरिकांनी आपापसात किमान 2 मीटरचे सुरक्षित अंतर ठेवणे.

(2) 'फेस मास्क' चा कटाक्षाने नियमितपणे व योग्य वापर करणे.

(3) वारंवार हात स्वच्छ धुणे. तसेच सॅनिटायझरचा योग्य रितीने वापर करणे.

या अत्यंत महत्त्वाच्या त्रिसूत्रीचे पालन प्रत्येकाने स्वत:साठी, आपल्या प्रियजनांसाठी व समाजासाठी केलेच पाहिजे.

      या व्यतिरिक्त दैनंदिन जीवनात अंमलात आणायलाच हवेत, असे महत्त्वाचे मुद्दे पुढीलप्रमाणे आहेत:

(अ) वैयक्तिक स्तरावर -

(1) रोज सकाळी शरीराचे तापमान व ऑक्सिजन सॅच्युरेशन मोजून घ्यावे. आरोग्य व्यवस्थापनासाठी हे आवश्यक

    आहे.

(2) मास्कचा नियमित उपयोग करावा. मास्क काढून ठेवू नये. मास्क नाकाखाली / चेहऱ्याखाली न ठेवता योग्य

    प्रकारे नाक व तोंड झाकले जाईल असा लावावा.

(3) चेहऱ्याला तसेच मास्कला वारंवार हात लावू नये.

(4) एकदाच वापरात येणारे मास्क (सिंगल यूज मास्क) वापरुन झाल्यानंतर ते टाकून देण्यापूर्वी त्यावर सॅनिटायझर

    शिंपडून त्याचे तुकडे करुन टाकावेत. जेणेकरुन त्यांचा पुन्हा वापर करण्यासाठी गैर उपयोग केला जाणार नाही

(5) सॅनिटायझरची लहान बाटली सातत्याने सोबत बाळगावी. त्याचा गरजेनुसार उपयोग करत रहावा.

(6) हातांची नियमितपणे स्वच्छता राखावी. साबणाने वारंवार हात स्वच्छ धुवावेत.

(7) स्वच्छ हातरुमाल बाळगावा. सर्दी, खोकला असल्यास स्वच्छ मास्क, रुमाल यांचा सातत्याने उपयोग करावा.

(8) पुनर्वापराचे मास्क सॅनिटायझरचा उपयोग करुन दररोज स्वच्छ धुवावेत.

(9) कुटुंबातील सदस्यांनी वेगवेगळ्या स्वरूपाचे मास्क वापरावेत किवा स्वत:च्या मास्कला वेगळी खूण करावी.

    जेणेकरून प्रत्येकाचा मास्क ओळखता येईल. एकमेकांचे मास्क वापरू नयेत.

(10) कोणाशीही बोलत असताना एकमेकांच्या चेहऱ्याकडे थेटपणे बघू नये.

(11) आहारामध्ये पौष्टिक व जीवनसत्वयुक्त पदार्थांचा समावेश करावा.

(12) जेवताना एका मोठ्या भांड्यात / पातेल्यात पदार्थ घेऊन तो वारंवार घेण्याऐवजी आवश्यकतेनुसार एकदाच

     ताटात घ्यावा.

(13) जेवताना कमीत कमी बोलावे.

(14) जेवणात पालेभाज्यांचा वापर अधिक करावा. जीवनसत्व, प्रथिने अशा सर्व पोषक घटकांनी युक्त पदार्थ

     असावेत.

(15) पुरेसा व योग्य वेळी आहार, पुरेशी झोप, व्यायाम / योग / प्राणायाम आदींव्दारे रोगप्रतिकारशक्ती टिकवून

     ठेवावी.

(16) बंदिस्त वातावरण टाळावे. त्याचप्रमाणे गर्दीत जाणे किंवा निकटचा संपर्कही टाळावा.

(17) अरुंद ठिकाणी जास्त वेळ थांबू नये.

(18) चालायला / धावायला गेल्यानंतर तेथे कमीत कमी व्यक्ती व सुरक्षित अंतरावर असतील असे पहावे. 

(19) सार्वजनिक ठिकाणी थुंकू नये.

(20) बाहेरून घरात आल्यावर हात-पाय-तोंड व्यवस्थितपणे साबण लावून धुणे. 

(21) कार्यालयातून घरी परत आल्यावर सर्वप्रथम आंघोळ करावी व कपडे थेट धुण्यासाठी ठेवावेत.

(22) कोव्हीड विषाणूचा अधिक प्रादुर्भाव असणाऱ्या परिसरांना / शहरांना / राज्यांना / देशांना भेट देणे टाळावे.

(23) जर 'कोव्हिड-19' ची लक्षणे असतील, तर आपण कुठे-कुठे गेलो होतो आणि कोणा-कोणाला भेटलो होतो,

 ते आठवावे. शक्यतोवर भेटीच्या नोंदी ठेवाव्यात.

(ब) कौटुंबिक स्तरावर -

(1) ऑक्सिजन सॅच्युरेशन मोजण्यासाठी आवश्यक असलेले उपकरण (ऑक्सिमीटर) सदैव बाळगावे. कुटुंबातील

    प्रत्येक सदस्याचे ऑक्सिजन सॅच्युरेशन ठराविक कालावधीने तपासून त्यांच्या अचूक नोंदी ठेवाव्यात.

(2) शारीरिक तापमान मोजण्यासाठी घरात थर्मामीटर बाळगावे.

(3) घरातील लहान मुले, ज्येष्ठ नागरिक यांच्या प्रकृतीमानाकडे विशेष लक्ष पुरवावे.

(4) घरातील ज्या सदस्यांना सह व्याधी (को-मॉर्बिडीटी) असतील, व जे त्यासाठीचे नियमितपणे औषधोपचार घेतात,

   त्यांची प्रतिकारशक्ती टिकून राहील, याची काळजी घ्यावी.

(5) कुटुंबात एकत्र सोबतीने जेवायला बसताना समोरासमोर न बसता, एका बाजूला एक याप्रमाणे बसावे.

(6) शक्यतो घरातील एकाच सदस्याने कौटुंबिक कामांसाठी बाहेर ये-जा करावी व त्या सदस्याने अशी ये-जा

    करताना संपूर्ण दक्षता घ्यावी.

(7) घरातील प्रत्येक सदस्याने दररोज स्वच्छ कपडे परिधान करावेत, न धुता कपड्यांचा पुन्हा वापर करु नये.

(8) मोबाईल सारख्या वैयक्तिक वापराच्या वस्तू कुटुंबातील सदस्यांनी एकमेकाकडे घेऊन अदलाबदली करुन

 वापरु नयेत. अशा वस्तूदेखील योग्यरित्या स्वच्छ राहतील, याची काळजी घेणे आवश्यक आहे.

(9) खाद्य पदार्थांचे पार्सल मागवले असल्यास ते स्वयंपाकगृहात खूप वेळ राखून ठेवू नये. पदार्थ काढून

    झाल्यानंतर आवरण, डबे आदींची तातडीने विल्हेवाट लावावी.

(10) बाजारातून आणलेल्या भाज्या, फळे आदी स्वच्छ धुवून ठेवावेत. नंतरच त्याचा आहारात समावेश करावा.

(11) ऑनलाईन / बाहेरुन पार्सल मागवले असल्यास, नाशवंत पदार्थ नसतील तर किमान एक दिवस ते पार्सल

     तसेच ठेवून द्यावे. त्यावर सॅनिटायझर फवारावे, दुसऱ्या दिवशी ते उघडावे.

(12) घरातील फरशी, स्वयंपाकगृह, प्रसाधनगृहे, इतर वापराच्या वस्तू यांची नियमितपणे योग्य अशा सॅनिटायझरचा

     उपयोग करुन स्वच्छता करावी.

(13) शौचालयाची व्यवस्थित स्वच्छता राखावी. पाश्चात्य प्रकारच्या शौचालयात भांड्यावरील झाकण 'फ्लश'

     करताना बंद ठेवावे.

(13) नातेवाईक - मित्र इत्यादींकडे जाणे टाळावे.

(14) शक्यतो कौटुंबिक समारंभ, पार्टी यांचे आयोजन करुच नये. निमंत्रित करणे अपरिहार्य असल्यास सरकारने

     ठरवून दिलेल्या मर्यादेतच निमंत्रण द्यावे आणि अशा ठिकाणी आवश्यक त्या सर्व उपाययोजना कराव्यात.

(15) कुटुंबात वावरताना, कोरोना प्रतिबंधात्मक मार्गदर्शक तत्वांचे, सूचनांचे अनवधानाने कुटुंबातील सदस्याकडून

     उल्लंघन होत असल्यास, ते एकमेकांच्या लक्षात आणून द्यावे.

(क) सोसायटी / वसाहतींमध्ये घ्यावयाची काळजी -

(1) सोसायटी / वसाहतीमध्ये वावरताना प्रत्येकाने मास्क घालणे बंधनकारक असावे.

(2) घराबाहेर पडताना प्रत्येकाने सॅनिटायझर, मास्क व हँडग्लोव्हजचा योग्यरित्या वापर करुन बाहेर पडावे.

(3) सोसायटीतील लहान मुले, ज्येष्ठ नागरिक हे घराबाहेर विनाकारण जाणार नाहीत, याकडे लक्ष द्यावे.

(4) सोसायटी / वसाहतींमध्ये दोन व्यक्तींदरम्यान किमान सहा फूट अंतर राखूनच संवाद साधावा.

(5) सोसायटींमधील प्रतीक्षागृहाचा शक्यतो उपयोग करु नये, ते बंद ठेवावे.

(6) सोसायटीत दरवाज्याची कडी, कठडे (रेलिंग), लिफ्ट, बाक, वाहनतळ अशा विविध ठिकाणी कुठेही हात लावणे

    शक्यतो टाळावे.

(7) सोसायटीतून / वसाहतीतून पुन्हा घरात येताच कुठेही स्पर्श न करता सर्वात आधी सॅनिटायझरने / साबणाने

    हात स्वच्छ धुवावेत.

(8) सोसायटीमध्ये किंवा परिसरात बाहेरील कोणत्याही व्यक्तीला थेट प्रवेश देऊ नये.

(9) बाहेरुन येणारे मदतनीस, वाहन चालक, कचरा संकलक, सफाई कर्मचारी यांच्यासाठी शारीरिक तापमान

    तपासणी, ऑक्सिजन सॅच्युरेशन तपासणी, हात स्वच्छ धुण्याची सोय आदी बाबी उपलब्ध असल्याची

    खातरजमा करावी.

(10) ऑनलाईन पार्सल मागवल्यानंतर, ते थेट घरात न मागवता, सोसायटीच्या प्रवेशव्दारावर सुरक्षारक्षकाकडे /

     सुरक्षित अशा एकाच ठिकाणी ठेवण्याची व्यवस्था करावी. तेथून निर्जंतुकीकरण करुन ते घरात न्यावे.

(11) सोसायटीतून बाहेर पडताना वाहनांना स्पर्श करण्यापूर्वी त्यांचे निर्जंतुकीकरण करावे.

(12) नजीकचे महापालिका आरोग्य केंद्र, रुग्णालय, विभागस्तरीय नियंत्रण कक्ष (वॉर्ड वॉर रुम) आदी महत्वाचे

     संपर्क क्रमांक ठळकपणे दिसतील अशा रितीने सोसायटीमध्ये प्रदर्शित करावेत.

(ड) दुकाने / मंडई / मॉल्समध्ये खरेदीसाठी जाताना -